Marathi

मानवी जीवना मध्ये भाषा अत्यंत महत्वाची ज्ञानप्रणाली आहे.कारण ज्ञानधिष्ठीत समाज निर्माण होण्यासाठी,  शिक्षणदेण्यासाठी व घेण्यासाठी भाषा ही अत्यंत महत्वाची आहे. जगात जवळपास 4 हजार भाषा आणि बोली आहेत. जागतिक क्रमवारीत मराठी भाषा ही 9 व्या क्रमांका वर आहे. भाषा, सहित्य, समाज आणि संस्कृती या परस्परपुरक संकल्पना असल्यामुळे भाषा, साहित्य, समाज आणि संस्कृतीची ओळख भाषेतून होत असते. संपूर्ण विश्वामध्ये भाषा ही अत्यंत महत्वाची साधना आहे. व्यक्त व अव्यक्त अनुभूतीला अभिव्यक्त करण्याचे सामर्थ्य केवळ भाषेमध्ये आहे. मानवाच्या आजच्या प्रगतीला केवळ भाषाच कारणीभूत आहे. मानवाची अर्जित संपत्ती एक महत्वाची सामाजिक संस्था म्हणुन स्थिरावली आहे.

साधारण पणे मराठीचा इतिहास एक हजार वर्षाचा आहे. त्यापूर्वीही काही खुणा आढळतात. याकाळात काही विपुल अशी साहित्य निर्मिती झालेली आहे. संतकवी, पंडितकवी व शहिरांनी मध्युगीन काळात अनेक ग्रथांची निर्मिती केली. संस्कृतमध्ये असलेल्या गीतेतील ज्ञानापासून मराठी माणूस वंचित राहू नये म्हणून गीतेवर आधारीत ‘ज्ञानेश्वरी’ हा ग्रंथ लिहलेले आहे.

मराठी चा गौरव करताना ते म्हणतात –

“माझा मराठाची बोलु कौतुके I परी अमृतातेही पैजाजिंके I ऐशे अक्षरेI रसिक मिळवीन

मराठी उत्कृष्ट्साहित्याचे अनेक भारतीय परकीय भाषांमध्ये भाषांतर झाले आहे. ग्रामीण, दलित, स्त्रीवादी व आदिवासी साहित्य या प्रवाहानी मराठी साहित्य अधिकच समृध्द केले आहे. दलितसाहित्य तर प्रथम मराठीत लिहिले गेले.

मराठी साहित्यात अनेक नामवंत साहित्यिक आहेत वि. स. खांडेकर, वि. वा. शिरवाडकर, विंदाकरंदीकर व भालचंद्र नेमाडेयांना ज्ञानपीठ पुरस्कार मिळाला आहे. शंभराच्या जवळपास ग्रंथांना साहित्य अकादमी चा पुरस्कार मिळाला आहे. आज जगाची ज्ञान भाषा म्हणून इंग्रजी ओळखली जात असली तरी, प्रत्येक व्यक्तीच्या जीवनामध्ये मातृभाषेला अनन्यसाधरण महत्व आहे. अनौपचारिक शिक्षणच्या रूपाने मातृ भाषा प्रत्येकाला घडवित असते. जोपर्यंत मराठी माणूस आहे. तो पर्यंत मराठीच्या अस्ता विषयी काळजी करण्याचे कारण नाही.

नाचूकिर्तनाचेरंगी I ज्ञानदिपलावूजगी

महाराष्ट्र ही संताची, वीरपुत्रांची आणि समाज सुधारकांची कर्म भूमी आहे. असा या महाराष्ट्रात तुळजापूर हा तालुका ऐतिहासिक, सांस्कृतिक, व धार्मिक वारसा प्राप्त झालेला आहे. आई तुळजाभवानी मातेच्या पावन भूमीत व ऐतिहासिक वारसा लाभलेल्या नळदुर्ग येथे जून 1971 साली आमच्या महाविद्यालयाची स्थापना झाली. महाविद्यालयाच्या स्थापने पासून चमराठी विभागाची स्थापना झालेली आहे. विभागाला अभ्यासू व तज्ञ प्राध्यापकांचा वारसा लाभला आहे. प्रा. मधुकर अहंकारी 1971 ते 1995 पर्यंत विभागप्रमुख होते. त्यानंतर प्रा. एस. डी. अनगरकर 1995 ते 2006 पर्यंत विभागप्रमुख होते. त्यानंतर प्रा. डॉ. दयानंद भोवाळ हे विभाग प्रमुख म्हणुन कार्यरत आहेत. डॉ. एल. बी. थिट्टे हे ही कार्यरत आहेत. तसेच ते संशोधन मार्गदर्शक देखील आहेत.

मराठी विषय घेऊन उत्तीर्ण झालेली आमच्या महाविद्यालयातील अनेक विद्यार्थी प्राध्यापक म्हणून काम करत आहेत. विविध क्षेत्रात वेगवेळया पदावर कार्यरत आहेत. याच आम्हाला सार्थ अभिमान आहे.  त्यामुळे विभागाच्या तसेच महाविद्यालयाच्या ही नाव लौकिकातही भर पडली आहे.

1993 पासून पदव्युत्तर विभागाची सुरूवात झाली असून आजपर्यंत अनेक विद्यार्थी नेट/सेट उत्तीर्ण झाले आहेत.  काही विद्यार्थ्यांनी एम. फिल.  व  पीएच. डी. पदवी संपादन केली आहे. तर काही विद्यार्थी संशोधन करीत आहेत. मातृभाषेचे संवर्धन व  विकास करण्यासाठी आणि विद्यार्थी घडवण्यासाठी मराठी विभाग अविरत प्रयत्नशील आहे.